Aronya Fidanı Yetiştiriciliği

Türkiye’de aronya yetiştiriciliği ile ilgili ilk çalışmalar 2012 yılında Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nde aronya fidanı üretimi ile başlamış ve deneme alanında plantasyon oluşturulmuştur. 2017 yılında enstitüde ilk hasat şenliği düzenlenmiş ve aronya meyvesinin tanıtım ve yayım çalışmalarına başlanmıştır.

2014 yılında Yalova ve Kırklareli’nde küçük bahçeler kurulmuş, 2017 yılında ticari anlamda aronya fidanı yetiştiriciliğinin çalışmaları başlamıştır. Büyük aronya bahçeleri ilk olarak 2017 yılında Kırklareli’nde 200 dekar, Manisa’da 50 dönüm olarak kurulmuştur. Bunların dışında yine 2017 yılında başta Yalova olmak üzere Çanakkale, Samsun, İstanbul, Antalya ve Bursa’da küçük bahçeler kurulmaya başlanmıştır. 2018 ve 2019 yıllarında Kırklareli, Ankara, Bursa, İzmir, Çanakkale, Bolu, Trabzon, Giresun, Kırşehir ve Tekirdağ’da aronya bahçeleri kurulmaya devam etmiştir.

Aronya Gıda ve Sağlık olarak biz de 2019-2020 yılında Yalova’da 13 dönüm alanda deneme aronya fidanı ekimlerimizi yaptık. 2021 yılında ise Kırklareli’nde 200 dekarlık alanda aronya fidanı ekimlerimizi gerçekleştirdik.

Aronya Fidanı Yetiştiriciliğinde Kamu Desteği

Tarım Bakanlığı, sağlamış olduğu sertifikalı aronya fidanı ve kredi destekleri ile yeni aronya bahçelerinin kurulmasını teşvik etmektedir. Tarım Bakanlığı tarafından; aronya bahçe tesisine hem yatırım yılında sertifikalı aronya fidanı kullanım desteği kapsamında fidan bedelinin %15’ini karşılayarak hem de bahçe tesisi kurmayı teşvik etmek amacıyla %95’lere varan faiz indirimli krediler kullandırılarak önemli katkılar sağlanmaktadır. Tarım Bakanlığının sitesinden ayrıntılı bilgi edinilebilir.

Aronya fidanı ekiminin ekonomik olarak gelir getirmeye başlaması 3. yılda gerçekleşmektedir. Dikilen aronya fidanının yaşına göre ortalama 4. yılda yapılan yatırım ve işletme masraflarını karşılayıp kâra geçilmektedir. Dikimde yaşlı ve tüplü aronya fidanları kullanılırsa dikimden sonraki yıl ürün alınabilmektedir.

Aronya meyvesi çok farklı alanlarda kullanılabilmektedir. Birim alandaki getirisi son derece yüksek olan aronya, içeriği ile sağlık açısından oldukça yararlı bir meyve türüdür. Ayrıca günlük tüketiminin yararlılığı yanında son çalışmalarla beraber aronya meyvesi Türkiye’de de tıbbi bitki sınıfına alınmıştır.

Aronya Fidanının Gelişimi

Aronya meyvesi yaprak döken bir bitkidir. Baharın gelmesiyle beraber yeşil yapraklarını vermeye başlar. Nisan   ayının ortasında beyaz renkli   çiçeklere bürünür ve mayıs ayının üçüncü haftasında aronya çiçekleri meyveye   dönüşür. Aronya hasadı ağustos sonu, eylül başında yapılır ve sonbahara doğru aronya fidanlarının yaprakları kızıl   rengini alarak yeniden dökülmeye başlar.

Aronya fidanının kök sistemi çok güçlüdür. Her türlü toprak koşuluna uyum sağlar; çoğu meyvenin dikiminin imkânsız olduğu arazilerde bile aronya fidan dikimi rahatça yapılabilir. 

Aronya fidanları dikildiğinden itibaren gelişim hızına göre iki veya üç yıl içerisinde ürün vermeye başlar. Üç yıllık aronya fidanı dikimi yaparsanız dikim sonrası ilk hasadı eylül ayında alabilirsiniz.

Aronya fidanı yüzlek köklüdür. Bu nedenle toprak işleme yüzeysel olarak yapılmalıdır. İlkbahar dönemindeki toprak işleme, toprağın havalandırılması yanında yabancı ot kontrolünün sağlanması bakımından da çok önemlidir. Aronya fidanının su talebi, diğer meyve türlerinin ihtiyaçlarından farklı değildir. Yıllık 500-600 mm aralığında yağış bitki gelişimi için yeterlidir. Ancak yağışın vejetasyon (büyüme-yetişme) döneminde yağması önemlidir. Sulama mevcut imkânlara göre damla veya yağmurlama yöntemlerinden birisiyle yapılabilir.

Bulunduğu konum ve toprak yapısına göre aronya fidanının dikildiği toprağın daima 20 cm derinliğe kadar nemli olmasını sağlayacak şekilde sulama yapılmalıdır. Hasat sonrası kış ayları boyunca iklim çok kurak gitmezse sulama yapılmaz.

Saksıda Aronya Fidanı Yetiştiriciliği

Aronya fidanınızın poşeti varsa, poşeti toprağını dağıtmayacak şekilde çıkartınız. Kullanacağınız saksı başlangıç için asgari 10 litrelik, toprağınız ise çiçek toprağı olmalıdır. Aronya fidanı saksı içerisinde mutlaka kıştan bahara kadar dışarıda kalmalıdır. Aronya fidanının meyve vermesi için gereken soğuklama süresini karşılanması gerekir.

Aronya Fidanı Zararlı Mücadelesi

İlkbahar aylarında yapılacak olan hafif bir budama ile aronya fidanı ocakları içindeki çalıların arası açılarak hastalıklı ve zarar görmüş dalların ortamdan uzaklaştırılması sağlanır. Açılan ocakta terbiye budaması ile sıkışık olan sürgünlerde aralama yapılarak havalanma artırılır ve hastalık-zararlı riski azaltılır.

Aronya fidanlarında baharla beraber gelen yaprak biti zararlısı, meyve iç kurdu ve kırmızı örümcek zararlısına dikkat edilmelidir. Zararlı mücadelesinde 1 kaşık sıvı yağ, 1 kaşık arap sabunu ve 1 diş rendelenmiş sarımsağı, 1 litre su içerisine koyun ve iyice karıştırın. Bitkinin yapraklarının altına ve üstüne gelecek şekilde fısfıs yardımıyla sıkınız. Sarımsak kokusunda hoşlanmıyorsanız çıkartabilirsiniz. Her fidana baharla beraber bir renkli, kokulu, yapışkan tuzak koymakta fayda vardır. Bakla zınnı zararlısı için mavi leğen de önemli bir zirai savaş yöntemidir.

Aronya Meyvesinin Toplanması

Aronya meyvesi ağustos sonundan itibaren olgunlaşmaya başlar ve eylül sonuna kadar geçen süre içinde toplanır. Meyvelerdeki sağlıklı görüntü veren pus tabakası, meyveden silinmez. Taze aronya meyvesi sert, dolgun, kuru, dış yüzeyi düzgün ve gümüş gibi parlak pus tabakasına sahip olmalıdır. Yaprak ve sap içermemelidir.

Tam olgunlaşmış, sağlam ve nemsiz olan meyveler 0°C ile 1°C sıcaklık ile %90-95 nispi neme sahip soğuk hava depolarında herhangi bir kalite kaybına uğramadan 2 ay muhafaza edilebilir. İşlenecek olan aronya meyveleri –18°C’de hızlı dondurma ile şoklanmalı ve -23ºC’de saklanmalıdır. Dondurulmuş aronya soğuk zinciri ile satışa sunulabilir, sanayide işlenebilir veya çok az bir vitamin-mineral kaybı ile uzun yıllar muhafaza edilebilir.

Aronya Fidanı Satışı

Aronya fidan seçiminde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yetkilendirilen ve kontrol edilen fidan üreticileri tarafından üretilen, sertifikalı ve etiketli aronya fidanları tercih edilmelidir. Kayıtsız olarak fidan üretimi ve pazarlaması 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu kapsamında yasaklanmış durumdadır. Bahçe tesis edecek üreticilerin bu hususu dikkate almaları önem arz etmektedir. Sertifikalı fidanlar; standart sınıfı (sarı etiketli) ve sertifikalı sınıfında (mavi etiketli) olmak üzere belgelendirilmektedir. Sertifikalı sınıfına haiz fidanlar ismine doğruluğu, hastalık ve zararlılardan ari olması garanti edilen damızlıklardan alınan çoğaltım materyalleri ile üretilmektedir. Standart sınıftaki fidanlarda ise üreticinin beyanına göre aronya fidanının çeşit bilgileri garanti edilmekte ve bitki pasaportu yönetmeliği kapsamında kontrolleri yapılmaktadır.

Sormak istediklerinizi [email protected] üzerinden sorabilir veya web sitemizdeki talep formunu doldurabilirsiniz.